ولنتاین چیست و چه روزی است؟
ولنتاین که با نامهای روز عشق یا روز عشاق هم معروف است، هر ساله بیشتر از سال قبل، مطرح میشود. ولنتاین اگر چه ریشه در فرهنگ مسیحی دارد، اما در دهههای اخیر در بیشتر کشورهای جهان که دارای فرهنگها و ادیان مختلف هستند، رواج پیدا کرده است. امروزه در تقویم تجاری جهان، روز ولنتاین یکی از روزهای با اهمیت به شمار میرود. البته این نکته را هم بگوییم که برای دو زوج عاشق، روز خاصی به منظور بیان عشق و علاقه و ارادت وجود ندارد. برای آنها هر روز و هر ماه و هر سال، روز عشق است. با این وجود، روز ولنتاین هم یک بهانه ای است برای شروع روابط عاشقانه و همچنین برای تحکیم روابط زوجین.
فهرست مطالب
ولنتاین برای چه کسانی است؟
همانطور که در بالا گفتیم بزرگداشت روز ولنتاین به سرتاسر جهان گسترش پیدا کرده است و در همه جای دنیا، این روز جشن گرفته میشود و دیگر منحصر به یک کشور یا فرهنگ و یا دین خاصی نیست.
از آقا پسرها و دختر خانمهای جوان گرفته تا زنان و مردان جوان و حتی زوج های میانسال و مسن میتوانند این روز را جشن بگیرند. نباید زوج های مسنتر احساس کنند که دیگر روز ولنتاین برای آنها دیر شده است و از آنها گذشته است بلکه هیچ موقع برای قدردانی از همسر و دوست دیر نیست.
تاریخچه روز ولنتاین
هر ساله در همه کشورهای دنیا، در روز ۱۴ فوریه مقارن با روز بیست و پنجم بهمن، روز ولنتاین جشن گرفته میشود و آقایان به خانمها و خانمها به آقایان کادو میدهند. تاریخچه روز ولنتاین به قرن ها پیش برمی گردد که در قسمت بعدی مقاله یعنی در قسمت بررسی اصل داستان ولنتاین آن را مورد نقد قرار میدهیم.
اصل داستان ولنتاین چیست؟
در این قسمت از مقاله، قصد داریم بررسی کنیم و ببینیم که اصل داستان ولنتاین چیست؟ یک افسانه ای وجود دارد که مطابق با آن، در قرن سوم میلادی و همزمان با پادشاهی فرد ظالمی با نام کلودیوس در روم، یک کشیش که نام او ولنتینو بود، در شهر رم ایتالیا زندگی میکرد. این کشیک، انسان بسیار مهربانی بود و از لحاظ اخلاقی محبوبیت زیادی بین مردم داشت.
کلودیوس پادشاه ایتالیا اعتقاد داشت که برای اینکه یک سرباز با همه وجود خود برای کشورش بجنگد باید حتما مجرد باشد و هیچ موقع، ازدواج نکند. بنابراین سربازان رومی حق نداشتند اصلا و به هیچ عنوان، ازدواج کنند و با هیچ دختری، رابطه داشته باشند. به بیان ساده تر، ازدواج کردن برای سربازان رومی ممنوع بود.
کلودیوس آنقدر خونخوار و سنگدل بود که هیچ کدام از سربازان رومی، از ترس جان خود حتی به ازدواج فکر هم نمی کردند، چه برسد که بخواهند واقعا ازدواج کنند. این کشیک به طور پنهانی و مخفیانه، سربازانی را که معشوقه داشتند و دلبسته کسی بودند را به عقد هم در می آورد.
زمانی که کلودیوس از این کار به ظاهر غیر قانونی کشیش مطلع شد، دستور داد که این کشیک دل رحم و عاشق پیشه را به زندان بیندارند.
کلودیوس آنقدر خونخوار و سنگدل بود که هیچ کدام از سربازان رومی، از ترس جان خود حتی به ازدواج فکر هم نمی کردند، چه برسد که بخواهند واقعا ازدواج کنند. این کشیک به طور پنهانی و مخفیانه، سربازانی را که معشوقه داشتند و دلبسته کسی بودند را به عقد هم در می آورد. زمانی که کلودیوس از این کار به ظاهر غیر قانونی کشیش مطلع شد، دستور داد که این کشیک دل رحم و عاشق پیشه را به زندان بیندارند.
این کشیک دوست داشتنی یا همان ولنتاین در زندان عاشق دختر فرد زندانیان شد، با این وجود، فرمانروا این کشیک را به حکم جاری کردن عقد عاشقان محکوم به اعدام کرد. از آن زمان به بعد، ولنتاین لقب تبدیل به یک نماد برای عاشقان واقعی شد. در روز 14 فوریه سال 270 میلادی بود که این کشیش کشته شد و این روز به افتخار این فرد، روز عشق نام گذاری شد. بعد از آن روز و آن سال، این روز دیگر یک روز عادی نبود.
تاریخچه ولنتاین در ایران (تاریخچه سپندار مذگان)
همانطور که در بالا اشاره کردیم در پشت جنبههای تبلیغاتی و تجاری روز ولنتاین، تاریخچه سابقه بسیار جالبی وجود دارد که مربوط است به دوران روم باستان. با این وجود، تاریخ ایران هم خالی از چنین روزی نیست. هر ملتی از آغاز پیدایش تاکنون، برای خود آداب و سننی داشته که همیشه مورد احترام بوده و هر ساله نیز آن را به جا آورده است.
در تقویم ایران نیز ایامی وجود داشته است که مردم به آن اهمیت ویژه ای قائل بوده اند و به آن همه جوره پاینبد بوده اند. بسیاری از این رسوم قدیمی ایرانی دیگر از بین رفته اند و یا اینکه بسیار کمرنگ شده اند و یا اینکه تنها به یک محدوده خاص جغرافیایی محدود شده اند. در واقع این مراسمات و جشنها، متعلق به گذشتههای خیلی دور است و شاید امروزه کمتر به آن پرداخته یا توجه شده است.
یکی از این روزهای خاص در تقویم ایرانی، روز سپندار مذگان یا روز عشق ایرانیان قدیم و باستان است. با اینکه خیلی ها به اشتباه فکر می کنند که روز عشق متعلق به خارجی ها می باشد و ما این روز را از غربی ها قرض کرده ایم ولی اینطور نیست و در فرهنگ ایرانی هم این چنین روزی، موجود بوده است.
روز ولنتاین ایرانی
از حدود سال 1389 هجری شمسی به بعد، ایرانیها و به خصوص نوجوانان و جوانها به صورت بسیار گسترده، روز ولنتاین یعنی همان روز بیست و پنجم بهمن ماه هر سال را جشن می گیرند. با این وجود، ایرانی ها به جز این روز، روز دیگری را هم برای قدردانی از عشق خود گرامی می داشتند.
روز ولنتاین ایرانی برابر بود با روز بیست و نهم بهمن ماه هر سال. یعنی فقط چهار روز بعد از روز ولنتاین. این روز سپندارمذگان یا اسفندار مذگان نام دارد. در ادامه این مقاله به تشریح روز اسپندگان می پردازیم.
معنی ولنتاین به فارسی
اسپندگان یا اسفندار مزگان در فرهنگ غنی ایرانی روز گرامیداشت زن و روز گرامیداشت عاشقان و دلدادگان و گرامیداشت زمین به حساب می آید. فرهنگ ایران باستان، یک فرهنگ بسیار قوی می باشد که پر از جشن های بسیار پر محتوا و مفید بوده است. در واقع ایرانیان باستان، انسان های شاد و اجتماعی بوده اند و به هر بهانهای دور همدیگر جشن جمع میشدند و جشن می گرفتند.
یکی از این جشن ها، همین جشن اسپندگان است که در روز بیست و نهم بهمن ماه هر سال برگزار می شده است. ریشه برگزاری جشن اسفندگان یا همان جشن اسفندار مزگان به حکومت هخامنشیان بر می گردد. میدانید که حکومت هخامنشیان پس از حکومت مادها دومین حکومتی بودند که به صورت متمدنانه در کشور ایران حکومت کردند.
حکومت هخامنشیان از هر لحاظ چه از لحاظ نظامی و چه از لحاظ مدیریتی و چه از لحاظ اقتصادی و کشاورزی و چه از لحاظ معماری در دنیا حرف اول را می زده است و برای سال های سال در کشور ایران آن زمان، قدرت بسیار زیادی داشته است و حکومت می کرده است.
در زمان حکومت هخامنشیان و در دوره های بعد از آن یعنی در دوره های حکومت اشکانیان و ساسانیان، جشنهای بسیار زیادی در کشور ایران برگزار می شده است که این جشن اسپندگان، مخصوص قدردانی از خانم ها بوده است.
اسپندگان یا اسفندار مزگان در فرهنگ غنی ایرانی روز گرامیداشت زن و روز گرامیداشت عاشقان و دلدادگان و گرامیداشت زمین به حساب می آید. فرهنگ ایران باستان، یک فرهنگ بسیار قوی می باشد که پر از جشن های بسیار پر محتوا و مفید بوده است. در واقع ایرانیان باستان، انسان های شاد و اجتماعی بوده اند و به هر بهانهای دور همدیگر جشن جمع میشدند و جشن می گرفتند.
یکی از این جشن ها، همین جشن اسپندگان است که در روز بیست و نهم بهمن ماه هر سال برگزار می شده است. ریشه برگزاری جشن اسفندگان یا همان جشن اسفندار مزگان به حکومت هخامنشیان بر می گردد. میدانید که حکومت هخامنشیان پس از حکومت مادها دومین حکومتی بودند که به صورت متمدنانه در کشور ایران حکومت کردند.
حکومت هخامنشیان از هر لحاظ چه از لحاظ نظامی و چه از لحاظ مدیریتی و چه از لحاظ اقتصادی و کشاورزی و چه از لحاظ معماری در دنیا حرف اول را می زده است و برای سال های سال در کشور ایران آن زمان، قدرت بسیار زیادی داشته است و حکومت می کرده است. در زمان حکومت هخامنشیان و در دوره های بعد از آن یعنی در دوره های حکومت اشکانیان و ساسانیان، جشنهای بسیار زیادی در کشور ایران برگزار می شده است که این جشن اسپندگان، مخصوص قدردانی از خانم ها بوده است.
پس از اینکه عرب ها در دوره ساسانیان به ایران حمله کردند جشن های متعددی که بر بین ایرانی ها مرسوم بود هم کم کم، گستردگی و شهرت و محبوبیت خود را از دست داد. امروزه به جز جشن عید نوروز و جشن شب یلدا و جشن چهارشنبه سوری، جشنهای خاصی از آن زمان باقی نمانده است.
کلمه فارسی اسفند یا همان اسپند از کلمه فارسی میانه سپندارمت گرفته شده است که در فارسی امروزی، معنای این کلمه فروتنی مقدس و پاک می باشد. در این روز، خانوادههای ایرانی به منظور قدردانی از همسر و بانوان خود کادوهایی درخور و ارزشمند به آنها هدیه می دادند و از زحمات یک ساله آنها قدردانی می نمود خانمها هم در این روز، لباس و کفش نو می پوشیدند و از شوهر خود سپاس گزاری می کردند.
معمولاً در این روز خانمها از انجام کارهای روزمره معاف شدند و تنها به تفریح میپرداختند و کارهای روزمره آنان را در این روز، افراد دیگر خانواده انجام میدادند.
ولنتاین از نظر اسلام
در این قسمت از مقاله قصد داریم ولنتاین از نظر اسلام را مورد نقد و بررسی قرار دهیم. اولین نکتهای که در مورد ولنتاین وجود دارد این است که این مراسم در فرهنگ کشورهای مسیحی به وجود آمده است و از آنجا رشد کرده است. بنابراین ربطی به اسلام و کشورهای اسلامی و مسلمانان ندارد تا همین چند سال پیش هم در در هیچ کشور اسلامی، خبری از ولنتاین نبود.
بنابراین برای فهمیدن نگاه اسلام و بزرگان دین اسلام در مورد ولنتاین نمیتوانیم به گذشته رجوع کنیم. چون اصلا چنین مفهومی در گذشته مورد بحث نبوده است. در همین چند سالی که ولنتاین در کشورهای اسلامی هم به صورت آهسته آهسته گسترش پیدا کرده است، برای خیلی از افراد سوال پیش آمده است که نظر اسلام و بزرگان و مراجع و فقها و مجتهدهای شیعه و سنی در مورد ولنتاین چیست؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که از اساس، دین اسلام مشکلی با هدیه دادن ندارد و حتی هدیه دادن در دین اسلام توصیه هم شده است. از سوی دیگر، هدیه دادن به همسر چه از طرف مرد به زن و چه از طرف زن به مرد از دیدگاه اسلام نه تنها مشکلی ندارد بلکه بارها و بارها مورد تاکید هم قرار گرفته است. چیزی که اسلام با آن مشکل دارد این است که یک مرد به یک خانم نامحرم و یا یک زن به یک مرد نامحرم هدیه بدهد و قصد آنها هم از این هدیه دادن، ازدواج نباشد.
اینجا است که اسلام با ولنتاین، زاویه پیدا میکند. بیشتر بزرگان دین اسلام نظر خود را در مورد ولنتاین این گونه بیان کرده اند که اگر برگزاری جشن و یا مراسم ولنتاین باعث گسترش فساد شود جایز نیست.